ΜΗΤΡΙΚΟ ΓΑΛΑ ΑΠΟ ΜΠΟΥΚΑΛΙ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

Γνωστή η ευεργετική επίδραση του θηλασμού στη πρόληψη της παχυσαρκίας.

Τι γίνεται όμως αν το μωρό σιτίζεται με μητρικό γάλα από μπουκάλι;

Μεγάλη μελέτη από το Καναδά απαντά στο παραπάνω ερώτημα.

Επιβεβαίωσε την ευεργετική επίδραση του θηλασμού : Μωρά με αποκλειστικό θηλασμό στους 3 μήνες, είχαν χαμηλότερη πρόσληψη βάρους και χαμηλότερο ΒΜΙ στην ηλικία των 12 μηνών.

Όσα σιτίζονταν με μητρικό γάλα από μπουκάλι, είχαν λίγο μεγαλύτερο ΒΜΙ (+0,12), άλλα όχι τόσο, όσο αυτά που σιτίζονταν με ξένο γάλα με μπουκάλι (+0,45). 

Σε θηλασμό και συμπλήρωμα με ξένο γάλα: + 0,28.

Η ευεργετική επίδραση του θηλασμού, δεν επηρεάστηκε από πρόσληψη μικρών ποσοτήτων ξένου γάλακτος κατά τις πρώτες ημέρες του θηλασμού, ούτε από τον χρόνο εισαγωγής στέρεων τροφών.

Οι ερευνητές απέδωσαν αυτή τη διαφορά (θηλασμός έναντι μητρικού από μπουκάλι) στο γεγονός ότι στο θηλασμό το βρέφος ορίζει τη σίτισή του, και ότι πιθανόν να υπάρχουν κάποιες ευεργετικές ουσίες στο μητρικό γάλα, που καταστρέφονται κατά τη φύλαξή του.

ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΝΔΙΚΗ ΚΑΝΑΒΗ

Μελέτη με 50 μητέρες έδειξε ότι ψυχοτρόπα παράγωγα της μαριχουάνας (delta 9-THC) ανιχνεύθηκαν στο μητρικό γάλα, ακόμη και 6 ημέρες μετά τη τελευταία χρήση.

Η ποσότητα των ανιχνεύσιμων ουσιών εξαρτάται από την ημερήσια χρήση, και τις ώρες από τη τελευταία χρήση.

Θα επανέλθουμε με εκτενέστερο άρθρο, με πιο πλήρη βιβλιογραφία στο μέλλον!

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΣΕ ΘΗΛΑΖΟΝΤΑ ΒΡΕΦΗ ΚΑΙ ΥΠΝΟΣ

Μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο «απέδειξε» ότι πρώιμη εισαγωγή στέρεων (από 3 μηνών!) σε θηλάζοντα βρέφη «εξασφαλίζει» περισσότερο ύπνο, σε ηλικίες 5-12 μηνών.

Πόσο περισσότερο ύπνο;

7,3 ολόκληρα λεπτά/νύχτα.

Και ξυπνάνε λιγότερο μέσα στη νύχτα.

Πόσο λιγότερο;

2 φορές λιγότερο. Την βδομάδα!

Επίσης οι γονείς αναφέρανε λιγότερα προβλήματα ύπνου (δεν αναφέρεται τι ακριβώς σημαίνει προβλήματα ύπνου!)

ΣΧΟΛΙΟ: Ο πρόλογος του άρθρου ανέφερε ότι αποδείχθηκε ότι η πρώιμη εισαγωγή τροφών επηρεάζει θετικά τον ύπνο των θηλαζόντων βρεφών.

Διαβάζοντας βέβαια ότι τελικά μιλάμε για 7 περισσότερα λεπτά ανά νύχτα, και 2 λιγότερα ξυπνήματα στις 7 ημέρες, νομίζω γίνεται προφανές ότι το όφελος είναι μηδαμινό, και δεν υπάρχει λόγος να βιαστούμε να σιτίσουμε με στέρεα τα θηλάζοντα βρέφη, ειδικά κόντρα σε όλες τις επίσημες οδηγίες (από 3 μηνών!)

Τράπεζα Γάλακτος

• Η μητέρα μπορεί με ένα θήλαστρο να βγάλει γάλα από το στήθος της έτσι ώστε να χορηγηθεί στο παιδί σε κάποια άλλη χρονική στιγμή (πχ μια ολιγόωρη απουσία ή πιο συστηματικά, λόγω εργαασίας της μητέρας)
• Ιδανική στιγμή είναι όταν το στήθος είναι σχετικά γεμάτο, και δεν πρόκειται να ταΐσουμε το μωρό σύντομα
• Τα εξαρτήματα του θηλάστρου που έρχονται σε επαφή με το στήθος και το σκεύος φύλαξης καλό είναι να είναι αποστειρωμένα
• Το γάλα διατηρείται σε θερμοκρασία δωματίου 5 ώρες, στη συντήρηση για 5 ημέρες ενώ σε βαθιά κατάψυξη για τουλάχιστον 3 μήνες.
• Όταν θέλουμε να χορηγήσουμε το γάλα αυτό, πρέπει να το ζεστάνουμε, καλύτερα σε ζεστό τρεχούμενο νερό.
• Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ φούρνο μικροκυμάτων (καταστρέφει ουσίες του γάλακτος και το ζεσταίνει ανομοιόμορφα)
• Πάντα ελέγχουμε τη θερμοκρασία του πριν το χορηγήσουμε στο παιδί

Εγκυμοσύνη και εμβόλια

Ο προστατευτικός ρόλος των εμβολίων  δεν περιορίζεται μόνο στη παιδική ηλικία!

Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, υπάρχουν 2 εμβόλια που πρέπει να γίνονται, τόσο για τη προστασία της εγκύου, όσο και του εμβρύου, όταν γεννηθεί.

Εμβόλιο γρίπης

Η εγκυμοσύνη αποτελεί παράγοντα κινδύνου για σοβαρή νόσηση από γρίπη. 

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, όλες οι εγκυμονούσες, ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, πρέπει να εμβολιάζονται με το εμβόλιο της γρίπης κατά την περίοδο του αντιγριπικού εμβολιασμού. 

Με το τρόπο αυτό προστατεύουν τον εαυτό τους, αλλά παρέχουν και μια σχετική προστασία στο παιδί τους όταν θα γεννηθεί, μιας και για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του, και το παιδί αποτελεί ομάδα υψηλού κινδύνου, και το ίδιο δυστυχώς δεν επιτρέπεται να εμβολιαστεί σε τόσο μικρή ηλικία.

Εμβόλιο κατά του κοκκύτη (περιέχεται στο αντιτετανικό – Tdap*)

Τα νεογνά νοσούν ιδιαίτερα βαριά από κοκκύτη, άλλα τα ίδια δεν μπορούν να εμβολιαστούν μέχρι την ηλικία των 6-8 εβδομάδων ζωής. 

Σύμφωνα λοιπόν με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, και στην προσπάθεια να προστατευτεί το νεογνό, συστήνεται εμβολιασμός της εγκυμονούσας, μεταξύ της 27^ης και 36^ης εβδομάδας κύησης.

Με αυτό το τρόπο προστατεύουμε διπλά το νεογνό. Από τη μία, αυξάνονται τα αντισώματα της μητέρας οπότε δεν μπορεί η ίδια να κολλήσει κοκκύτη (και μετά να το μεταδώσει στο μωρό), και από την άλλη, μέσω του πλακούντα, μεταφέρονται αντισώματα κατά του κοκκύτη στο έμβρυο, για να το προστατεύσουν τους πρώτους 2 μήνες της ζωής του, μέχρι και το ίδιο να εμβολιαστεί.

Το εμβόλιο συστήνεται να γίνεται ανεξάρτητα από το πότε έγινε προηγούμενη δόση για τέτανο, και σε κάθε εγκυμοσύνη.  Αν δηλαδή προκύψει και 2^η  κ.ο.κ. εγκυμοσύνη μετά από λίγα χρόνια, πρέπει να ξαναγίνει.

*Στην Ελλάδα κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή 2 εμβόλια Tdap (Boostrix Polio  και Repevax).

Εμβόλια που απαγορεύονται αυστηρά: Εμβόλια που περιέχουν ζώντες εξασθενημένους ιούς (Ιλαράς, Ερυθράς, Ανεμευλογιάς).

Γι’ αυτό καλό είναι πριν προκύψει εγκυμοσύνη να γίνει έλεγχος αντισωμάτων για τους παραπάνω ιούς, ώστε να εμβολιαστεί η μελλοντική μητέρα εγκαίρως. Αν αυτό δεν καταστεί εφικτό, καλό είναι ο εμβολιασμός να γίνει όσο το δυνατόν πιο άμεσα, μετά το πέρας της εγκυμοσύνης.

Προσοχή: Σε περίπτωση εμβολιασμού με ζώντα εξασθενημένα εμβόλια, δεν πρέπει να προκύψει σύλληψη για τους επόμενους 1 -3 μήνες.

Εμβόλια και θηλασμός: Σε θηλάζουσες μητέρες μπορούν να γίνουν όλα τα εμβόλια. Δεν υπάρχει καμία αντένδειξη!

Ψευδοθηλές (Nipple Shields)

Οι ψευδοθηλές αποτελούν ένα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο βοήθημα θηλασμού!

Πρώτη αναφορά σε ψευδοθηλές υπάρχει ήδη από το 1600 (τότε ήταν ασημένιες!). Από το 1800 αναφέρονται οι πρώτες λαστιχένιες, και τα τελευταία χρόνια έχουμε πλέον τις εξαιρετικά λεπτές ψευδοθηλές σιλικόνης, οι οποίες είναι και οι μοναδικές που πρέπει πλέον να χρησιμοποιούνται!

Το πρόβλημα με τις ψευδοθηλές είναι ότι πολλές φορές μας δημιουργούν περισσότερα προβλήματα, απ’ ότι μας λύνουν.

Υπάρχουν λίγες καταστάσεις για τις οποίες είναι πραγματικά χρήσιμες, και θα αναφερθούμε σε αυτές παρακάτω. Αλλά τις περισσότερες φορές δυστυχώς χρησιμοποιούνται ως μια «εύκολη» λύση, σε μητέρες που είχαν ελάχιστη ή κακή βοήθεια με το θηλασμό τους, για να «καλύψουν» αυτό το έλλειμα βοήθειας!

ΚΥΡΙΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ ΨΕΥΔΟΘΗΛΗΣ

1. Επίπεδες ή εισέχουσες θηλές, όταν είναι αδύνατη η τοποθέτηση του παιδιού στο στήθος με άλλο τρόπο.
2. Προσωρινή προστασία των θηλών, σε πληγές ή τραυματισμούς, μέχρι την επούλωση των πληγών και τη σωστή επανατοποθέτηση του παιδιού στο στήθος
3. Σε άρνηση του στήθους, και στην προσπάθεια επανατοποθέτησης στο στήθος βρεφών που έχουν ήδη μάθει το μπουκάλι.

Επίσης, πιο σπάνια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ανατομικά προβλήματα των νεογνών ή πχ σε μητέρες με υπερβολική ροή γάλακτος

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ

1. Μωρά που θα «γνωρίσουν» το θηλασμό με τις ψευδοθηλές, δυσκολεύονται στη συνέχεια να πιάσουν το «γυμνό» στήθος 
2. Είναι πιο δύσκολο να εκτιμήσεις την επάρκεια του θηλασμού. Μωρά που φαίνονται να τρώνε καλά, παραπλανούν ουσιαστικά τη μητέρα, και τελικά δεν έχουν ικανοποιητική πρόσληψη βάρους.
3. Μελέτες δείχνουν από 20 έως 45% μειωμένη πρόσληψη γάλακτος, πιθανότητα λόγω μειωμένης έκκρισης της ωκυτοκίνης ( είναι η ορμόνη που «κατεβάζει» το γάλα!)

Λόγω των παραπάνω, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν (ειδικά παλιότερα), μέχρι και 80% αποτυχία θηλασμού με τη χρήση ψευδοθηλής!

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥΣ

• Αν είναι να χρησιμοποιηθούν, οπωσδήποτε μόνο η εξαιρετικά λεπτές (ultrathin) σιλικόνης.
• Το μέγεθος το ταιριάζουμε περισσότερο με το μέγεθος του στόματος του παιδιού, και όχι της θηλής της μαμάς.
• Δεν είναι απαραίτητη η αποστείρωσή σε κάθε χρήση τους. Μπορούμε απλά να τις πλένουμε με σαπούνι και ζεστό νερό, και να τις αποστειρώνουμε μια φορά/ημέρα.
• Είναι πολύ σημαντική η σωστή τοποθέτησή τους. Γυρίζουμε ανάστροφα της ψευδοθηλές, σχηματίζοντας ένα «σομπρέρο», και μετά αφού την τοποθετήσουμε στη θηλή, την ξετυλίγουμε! Έτσι η θηλή εισέρχεται πιο βαθιά στη ψευδοθηλή, και «βεντουζιάζει» καλύτερα πάνω στο στήθος (υπάρχουν σχήματα για να γίνει πιο κατανοητό στις οδηγίες χρήσης του κάθε προϊόντος – καλό είναι να τις συμβουλευόμαστε πριν τη χρήση!)
• Τέλος, επειδή μπορεί με την ψευδοθηλή μπορεί το μωρό να μην «αδειάζει» καλά το στήθος, ειδικά τις πρώτες ημέρες χρήσης τους είναι σημαντικό να έχουμε μετά το θηλασμό, 4-6 αντλήσεις/ημέρα, για να μην ελαττωθεί η παραγωγή μας. Όταν εδραιωθεί ο θηλασμός μας και έχουμε επιβεβαιώσει ότι το μωρό μας έχει ικανοποιητική πρόσληψη βάρους, μπορούμε να σταματήσουμε τις αντλήσεις

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Οι ψευδοθηλές, πλην ελαχίστων περιπτώσεων όπου είναι ενδεδειγμένη η χρήση τους, καλό είναι να αποφεύγονται από τις θηλάζουσες μητέρες!

Μπορούν να μας δημιουργήσουν θέματα τα οποία μπορεί να βλάψουν ανεπανόρθωτα το θηλασμό μας, και συνήθως αποτελούν ένδειξη μη επαρκούς συμβουλευτικής στα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει μια νέα μητέρα!

Τις χρησιμοποιούμε μόνο όταν είναι εντελώς απαραίτητες,, και τις ξεφορτωνόμαστε το συντομότερο δυνατόν!

Μαστίτιδα!

• Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που συναντάμε στο θηλασμό είναι η μαστίτιδα!
• Συμβαίνει πιο συχνά κατά τις πρώτες ημέρες του θηλασμού, αλλά ιδιαίτερα σε μητέρες που έχουν αυξημένες δυνατότητες γαλακτοφορίας, μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή.
• Συνήθως προηγείται «πέτρωμα»  του στήθους και αν αυτό δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, τότε οδηγούμαστε στη μαστίτιδα.
• Στην μαστίτιδα υπάρχει φλεγμονή στο στήθος, οπότε χαρακτηρίζεται από την παρουσία οπωσδήποτε των τριών παρακάτω σημείων: ΠΟΝΟΣ, ΕΡΥΘΡΟΤΗΤΑ, ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ!
• Αν δεν πονάει η περιοχή, δεν είναι ζεστή και δεν είναι κόκκινη, δεν μπορεί να είναι μαστίτιδα!
• Επίσης, η μαστίτιδα μπορεί να αφορά όλο το στήθος ή τμήμα αυτού. Στην δεύτερη περίπτωση μπορεί  να οφείλεται και σε απόφραξη γαλακτοφόρου πόρου (θα αναφερθώ περισσότερο σε επόμενη δημοσίευση)!
• Προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση μαστίτιδας είναι το ανεπαρκές «άδειασμα» του στήθους (πχ μεγάλα διαστήματα αποχής, θηλασμός με πρόγραμμα), η υπερπαραγωγή, η κούραση και το άγχος!
• ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΜΕΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΤΙΔΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΣΥΜΦΟΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΘΟΥΣ!
• Και το καλύτερο «εργαλείο» για να κάνει αυτή τη δουλειά, είναι το ίδιο μας το μωρό!
• Δηλαδή, όχι μόνο ΔΕΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ο θηλασμός, αλλά ίσα ίσα  είναι πάρα πολύ σημαντικό, ακόμη και αν η μητέρα χρειαστεί να πάρει αντιβίωση, το μωρό να μπαίνει στο στήθος και να θηλάζει!
• Στην περίπτωση που το μωρό δεν μπορεί να «πιάσει»  το στήθος, είναι απαραίτητη η χρήση θηλάστρου (κατά προτίμηση νοσοκομειακού).
• Μπορεί να βοηθήσουν ΖΕΣΤΕΣ ΚΟΜΠΡΕΣΕΣ πριν το θηλασμό .
• Επίσης, βοηθούν και οι ΜΑΛΑΞΕΙΣ της φλεγμαίνουσας περιοχής (όσο το δυνατόν πιο ήπιοι χειρισμοί).
• Κρύες κομπρέσες και κρύα φύλλα λάχανου στα διαστήματα μεταξύ των θηλασμών χρησιμοποιούνται πολλές φορές, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι βοηθούν.
• ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ.
• Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο φάρμακο για αυτήν τη δουλειά είναι η ιμπουπροφένη (Algofren/Nurofen/Brufen). Αν δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας ή κάποια αλλεργία που να απαγορεύει τη λήψη της, η ιμπουπροφένη ελαττώνει τη φλεγμονή, μετριάζει το πόνο, και διευκολύνει τον χειρισμό του στήθους (πχ μαλάξεις).
• ΕΠΙΣΗΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ, Η ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ!
• Ζητάμε βοήθεια από όποιον μπορεί να μας βοηθήσει! Μαγείρεμα, δουλειές του σπιτιού και οτιδήποτε άλλο μας κουράζει, πρέπει να μπει σε δεύτερη μοίρα. Δεν μπορεί να έχω μαστίτιδα, και εκείνες τις ημέρες να θέλω να κάνω και γενική καθαριότητα στο σπίτι!
• ΤΕΛΟΣ, ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΑΦΘΟΝΗ ΛΗΨΗ ΥΓΡΩΝ!
• Φαίνεται παράδοξο, αλλά θέλουμε άφθονη λήψη υγρών. Βοηθά στην αντιμετώπιση της φλεγμονής και στο να έχουμε καλύτερες ροές για την απομάκρυνση του γάλακτος. Απλώς θα κρατιόμουν λίγο στα μεσοδιαστήματα των θηλασμών, αλλά όταν θα είχα το μωρό στο στήθος, θα έπινα υγρά άφοβα και απεριόριστα!
• Σε περίπτωση που περάσουν 24 ώρες και παρά την εφαρμογή των παραπάνω η κατάσταση δεν βελτιώνεται, κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση ΚΑΤΑΛΛΗΛΗΣ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ, τόσο για την αντιμετώπιση της κατάστασης, όσο και για την πρόληψη επιπλοκών (πχ αποστήματος).
• Όλα τα συνήθη αντιβιοτικά που χορηγούνται σε περίπτωση μαστίτιδας είναι συμβατά με το θηλασμό, όπως ανέφερα και παραπάνω.
• Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΛΟΓΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ!
• Συμπερασματικά, πρέπει κάθε μητέρα που θηλάζει να γνωρίζει τα πιθανά συμπτώματα της μαστίτιδας, μιας και η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι πολύ σημαντική!
• Μητέρες που είναι σε επαγρύπνηση και εφαρμόζουν άμεσα τα πρακτικά μέτρα που προανέφερα, πολύ σπάνια θα χρειαστεί να λάβουν τελικά αντιβίωση, μιας και συνήθως μέσα σε 24 ώρες τα συμπτώματά τους θα έχουν ήδη αρχίσει να υποχωρούν!